Việc đọc không phải lúc nào cũng giống nhau. Khi bạn lướt các tin nhắn của mình, việc đọc của bạn có thể rất hời hợt. Bạn sẽ chú ý đến tin nhắn hơn nếu bạn thấy điều gì đó thực sự bắt mắt hoặc nghe có vẻ thú vị. Nếu bạn đọc để giải trí, bạn sẽ đọc khác nhiều so với việc chúng ta đọc để đóng một con tàu.
Cần phải hiểu cặn kẽ về các cấp độ đọc trước khi bạn có thể cải thiện kỹ năng đọc của mình. Dưới đây là 4 cấp độ đọc sách được tăng dần về độ khó và phức tạp để có thể cải thiện kỹ năng và vị thế của bạn.
Cấp độ 1: Đọc sơ cấp
Đọc sơ
cấp là trình độ đọc cơ bản, thô sơ. Câu hỏi chính ở cấp độ đọc này đang cố gắng
trả lời là "Câu văn này đang nói gì?". Đây là cách đọc văn bản và
hiểu theo nghĩa đen của các câu chữ một cách máy móc. Đây là mục tiêu của hầu
hết các khóa học phụ đạo và mức độ dạy đọc ở trường.
Khi bạn đang cố gắng học ngoại ngữ, bạn đang sử dụng cách đọc sơ cấp - bạn thực sự không hiểu những gì đang được viết và bạn chỉ đơn giản thấy những vết đen trên nền trắng, cố gắng hiểu từng từ được viết ở đó. Khi thành thạo cấp độ này, người ta học những kiến thức cơ bản của nghệ thuật đọc, được đào tạo cơ bản về đọc và có được các kỹ năng đọc ban đầu.
Cấp độ
2: Đọc dò xét
Đây là phần đọc lướt của cuốn sách để hiểu những điểm chính và cấu trúc của nó. Nó nhằm mục đích hiểu rõ nhất về cuốn sách trong một thời gian giới hạn. Cấp độ này chia làm hai kiểu:
a) Đọc lướt theo hệ thống – Xem xét nhanh cuốn sách bằng cách
Đọc bìa và lời nói đầu (lời
tựa), thông tin nhà xuất bản để cảm nhận về phạm vi nội dung của cuốn sách
Đọc mục lục, để hình dung ra bố cục nội
dung của cuốn sách. Tác phẩm sẽ đưa bạn đi đâu? Bằng cách như thế nào? Thật
đáng kinh ngạc khi có nhiều người chỉ cứ thế đọc mà không hề ngó qua mục lục,
dù đây là phần mà tác giả đã dành khoảng thời gian đáng kể để tạo nên (vì nó
chính là xương sống của một cuốn sách). Với thể loại sách phi-hư cấu thì vai
trò của mục lục càng quan trọng hơn nữa, nếu thiếu, sẽ chẳng có ai mua.
Đọc lướt qua phần phụ chú (phụ
lục, chú thích, tài liệu tham khảo, chỉ dẫn…). Việc này là để bạn có ý tưởng về
phạm vi các chủ đề được đề cập đồng thời nó còn cho bạn biết về những người
được kết nối đến cuốn sách và những biệt ngữ được sử dụng.
Đọc mặt trong (*thường mặt trong của bìa
trước sẽ là tóm tắt về tác giả và mặt trong của bìa sau sẽ là những câu review
về cuốn sách)
Việc này sẽ giúp bạn có một hiểu biết rõ ràng về các chương trong cuốn sách và cốt lõi cho lập luận của tác giả. Hãy đọc thử nhưng đừng nhiều hơn một hay hai đoạn. Đọc lướt sẽ giúp bạn trả lời cho câu hỏi quyết định: “Cuốn sách này có xứng đáng với thời gian và sự chú ý của tôi không?” Nếu câu trả lời là không, đơn giản là bỏ qua nó thôi.
b) Đọc mặt chữ: Đúng nghĩa đen là chỉ đọc thôi. Đừng suy ngẫm về lập
luận, đừng mất công đọc lại mọi thứ, đừng ghi chú bên lề. Kể cả khi bạn không
hiểu điều gì đó, hãy tiếp tục đọc. Những gì bạn thu được theo cách đọc nhanh
này sẽ có ích cho lần đọc tiếp theo, khi bạn đọc cẩn thận hơn. Giờ bạn cần đưa
ra một quyết định khác. Sau khi đã hiểu rõ hơn về nội dung cuốn sách và cấu
trúc của nó, bạn có muốn hiểu sâu về nó không?
Cấp độ 3: Đọc phân tích
Điều này nhằm mục đích hiểu rõ nhất về cuốn sách trong thời gian không giới hạn. Bạn không chỉ nên hiểu những gì đang được nói về, bạn nên phát triển một quan điểm cá nhân về tính chất của nó. Nếu mục tiêu của bạn khi đọc là giải trí hoặc
thu thập thông tin, thì việc đọc phân tích là không cần thiết. Tuy nhiên, nếu
bạn đang đọc để nâng cao hiểu biết thì việc đọc phân tích là điều vô cùng quan
trọng.
Một yêu cầu quan trọng để làm điều này là học cách tạo ra sự tập trung theo ý muốn. Khi bạn có thể tập trung tốt hơn, việc đọc phân tích sẽ dễ dàng hơn. Cách thực hiện: Đảm bảo rằng bạn có thông tin cơ bản cần thiết. Với bất kỳ cuốn sách nào bạn học, bạn nên có đủ kiến thức để ít nhất hiểu được những điều cơ bản của cuốn sách. Khi bạn có điều đó, bạn bắt đầu đọc. Hãy ghi chép lên giấy những suy nghĩ của bạn. Điều này có thể nằm trong sơ đồ tư duy hoặc thậm chí có thể bằng cách đánh dấu. Bạn xác định các khái niệm chính và đọc về cách chúng được hình thành. Bạn có hiểu những gì được viết? Bạn có thể giải thích chúng bằng ngôn ngữ của trẻ em không? Nếu vậy, có lẽ bạn đã hiểu những gì bạn đang học.
Cấp độ 4: Đọc tổng hợp
Đây là kiểu đọc phức tạp và có hệ thống nhất trong tất cả. Nó đặt ra những yêu cầu rất nặng nề đối với người đọc, ngay cả khi bản thân những tài liệu bạn đang đọc tương đối dễ dàng và không phức tạp. Một tên khác cho cấp độ này có thể là đọc so sánh.
Khi đọc tổng hợp, người đọc đọc nhiều cuốn sách, không chỉ một cuốn sách, và đặt chúng trong mối quan hệ với nhau và với một chủ đề mà tất cả chúng đều xoay quanh. Nhưng chỉ so sánh các văn bản là không đủ…Người đọc còn phải so sánh sách và tác giả với nhau, để mô hình hóa các cuộc đối thoại giữa các tác giả có thể không có trong bất kỳ cuốn sách nào.
Kết: Vậy là
DJC đã cung cấp đến cho bạn bốn cấp độ đọc: Sơ cấp, dò xét, phân tích và tổng
hợp. Và cuối cùng, việc đọc là tìm ra câu trả lời cho các câu hỏi của chúng ta.
Vì vậy, hãy nhớ lần tiếp theo khi bạn đọc một cuốn sách hoặc một bài báo, hãy
tự hỏi bản thân “Tôi muốn gì ở cuốn sách này?” bởi vì điều đó sẽ quyết định bạn
sẽ sử dụng cách đọc nào cho nó. Bạn sẽ ngạc nhiên bởi trải nghiệm của bạn về
một cuốn sách khác nhau như thế nào tùy thuộc vào mức độ đọc mà bạn sử dụng.
